Lipoedeem is een chronische aandoening waarbij vetweefsel ongelijk verdeeld is over het lichaam.

Lipoedeem kenmerkt zich door plaatselijk en symmetrisch vetophopingen op heupen, dijen, billen, onderbenen en binnenkant van de knieën en/of de armen. In een later stadium kan lymfoedeem ontstaan, we spreken dan van lip-lymfoedeem, waarbij vocht onvoldoende wordt afgevoerd.

Lipoedeem komt vrijwel alleen bij vrouwen voor, hoewel niet is aangetoond dat lipoedeem erfelijk is, komt het dikwijls bij meerdere personen binnen één familie voor. Lipoedeem ontwikkelt zich over het algemeen tijdens of net na de puberteit, maar kan ook ontstaan tijdens de zwangerschap of op latere leeftijd tot uiting komen. Over het ontstaan van lipoedeem bestaat nog veel onduidelijkheid, de aandoening wordt niet veroorzaakt door teveel eten, hormonen spelen wel een rol. Bij lipoedeem kan het boven- en onderlichaam wel twee tot drie kledingmaten verschillen en heeft gewichtsverlies bijna geen invloed op de buitenproportionele vet- en vochtophopingen.

Lipoedeem kan pijnlijk zijn, geeft een zwaar, moe gevoel in de benen, er ontstaan snel blauwe plekken, handen en voeten zijn niet aangedaan, in een later stadium, indien lymfoedeem ontstaat, zijn de voeten wel aangedaan. Lipoedeem gaat gepaard met krachtverlies (problemen met traplopen, fietsen e.d.) en klachten van het houdings- en bewegingsapparaat. Het geheel aan klachten kan leiden tot minder mogelijkheden om dagelijks te functioneren en deel te nemen in de maatschappij (werk, hobby en sport) en leiden tot maatschappelijke isolatie, psychosociale klachten en obesitas.

• In het eerste stadium dat jarenlang kan bestaan, is de huid zacht en regelmatig van consistentie en fijn knopige van vorm.

• In het tweede stadium wordt het huidoppervlak gekenmerkt door een grovere structuur, oneffen en harder. We spreken hier van een sinaasappelhuid, vaak wordt dit cellulitis genoemd.

• In het derde stadium zien we grovere stukken vetweefselvermeerdering, walnootachtig van vorm, die de benen van vorm veranderen. In dit stadium komt vaak ook de lymfoedeem tot ontwikkeling.
• Lipoedeem patiënten met overgewicht hebben de neiging om daarnaast lymfoedeem te ontwikkelen terwijl bij een normaal gewicht een lipoedeem jarenlang onveranderd kan blijven. Ook niet behandeld lipoedeem kan na 15 jaar een lymfoedeem tot gevolg hebben. Je spreekt dan van een lip(o)lymfoedeem, ook wel genoemd stadium vier.

U kunt het beste uw huisarts of medisch specialist benaderen voor een diagnose en een gezondheidsprofiel. 

De behandeling is erop gericht klachten te verminderen. Helaas kan de oorzaak van lipoedeem niet weggenomen worden. Indien er sprake is van een lip-lymfoedeem kan behandeling door een huidtherapeut zinvol zijn.

Het doel van de behandeling is het lymfoedeem en (huid)klachten, met name pijn, te verminderen en te voorkomen dat het erger wordt. Er worden verschillende niet-operatieve behandelingsmogelijkheden aangeboden, waaronder de decongestieve lymfatische therapie (DLT).  Naast deze therapie wordt informatie en adviezen gegeven, speelt zelfmanagement een belangrijk rol en wordt u voorzien van de juiste hulpmiddelen.

Voor meer informatie over de behandeling verwijs ik u naar het kopje oedeemtherapie.

Vaak is het wenselijk om naast een huidtherapeut ook andere (para)medici in te schakelen, denk aan een diëtiste, een psycholoog of een chirurg.

Een chirurgische ingreep in de vorm van liposuctie kan in een vergevorderd stadium de functionaliteit van het lichaam verbeteren, pijnklachten en zwelling verminderen en uw fysieke uiterlijk en kwaliteit van leven verbeteren. Voorafgaand aan de operatie is het belangrijk om toestemming aan uw zorgverzekering te vragen, om de financiële consequenties duidelijk te hebben.