Huidkanker neemt toe in Nederland. De zon speelt daar een grote rol in, maar ook genetische aanleg en een hoge leeftijd kan huidkanker veroorzaken.
Behandelingen
Huidkanker
Huidtypen
- Type 1 lichte huid, vaak sproeten, rood of lichtblondhaar, blauwe ogen. Verbrandt zeer snel en wordt (bijna) niet bruin
- Type II lichte huid, blond haar, blauwe/groene ogen. Verbrandt snel, wordt langzaam bruin
- Type III blanke tot licht getinte huid, donkerblond tot bruin haar, vrij donkere ogen. Verbrandt soms, wordt gemakkelijk bruin
- Type IV mediterrane/middellandse zee type, getinte huid, donker haar, donkere ogen. Verbrandt zelden, bruint zeer goed
- Type V aziatisch, goed bestand tegen zon. Verbrandt sporadisch tot nooit
- Type VI negroïde, zeer goed bestand tegen zon. Verbrandt nooit
Zonlicht
Zonlicht heeft een positief effect op ons, we worden er vrolijk van en vitaler. Om voldoende vitamine D aan te maken hebben we per dag 15 minuten zonlicht nodig. Maar zonlicht zorgt ook voor verbranding van de huid, dit komt met name door UV B, wat de kans op huidkanker verhoogt. Het bruin worden komt met name door UV A, maar UV A zorgt ook voor veroudering van de huid . Wees dus voorzichtig met de zon en ga er verstandig mee om.
Huidkanker
Actinische keratose
Actinische keratose is een voorstadium van huidkanker en wordt veroorzaakt door overmatige blootstelling aan de zon. Actinisch betekent door de zon veroorzaakt en keratose is verhoorning van de huid. Het wordt gekenmerkt door kleine, ruw aanvoelende verhoornde plekken van de huid. De kleur van de plekken varieert van huidkleurig tot rood en geel-bruin. Actinische keratose heeft de neiging om makkelijk te bloeden, vooral na wrijven en schuren van de huid. Het komt vooral voor bij oudere mannen en vrouwen met een licht huidtype, die lang in de tropen hebben gewoond, recreatief of beroepsmatig veel in de zon zijn geweest. Maar ook op jongere leeftijd wordt actinische keratose al gezien, dit heeft mogelijk te maken met veranderde vrijetijdsbesteding, door zonvakanties en door het gebruik van de zonnebank. Voorkeurslocaties is het gelaat, de (kale) schedel, de onderarmen en de handruggen. De grootte kan wisselen en soms zijn de plekken licht pijnlijk bij aanraking.
Er zijn drie vormen van huidkanker
Basaalcelcarcinoom
Het basaalcelcarcinoom is de minst kwaadaardige vorm van huidkanker . Het ontstaat uit de cellen van de opperhuid en kan overal ontstaan, maar wordt met name gezien in het gezicht en op de (kale) schedel. Ondanks het feit dat het basaalcelcarcinoom langzaam groeit en bijna nooit uitzaait, is het heel belangrijk om het basaalcelcarcinoom te behandelen, anders kan het dieper de huid ingroeien.
Het basaalcelcarcinoom wordt gekenmerkt door een glad, glanzig knobbeltje, soms zijn daarin verwijde bloedvaatjes te zien. Na een tijd ontstaat in het midden een zweertje en daaromheen een rand met een parelachtige glans. Dit zweertje is vaak wat nattig. Het heeft een korstje dat makkelijk open te halen is. Soms valt het korstje eraf. Daarna komt er weer een nieuw korstje op. Het basaalcelcarcinoom kan ook op de romp ontstaan. Het ziet er dan meestal uit als een eczeemplek. Alleen reageert dit niet op een crème of zalf tegen eczeem. Neem altijd contact met uw huisarts op wanneer een plekje niet binnen drie weken geneest.
Spinocellulaircarcinoom
Het spinocellulaircarcinoom (plaveiselcelcarcinoom) groeit sneller dan het basaalcelcarcinoom en kan onbehandeld uitzaaien naar de lymfeknopen. Het komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, met name bij oudere personen vanaf de leeftijd van 60 jaar. In tegenstelling tot het basaalcelcarcinoom, zien we bij een spinocellulaircarcinoom niet de kenmerkende parelachtige glans en de verwijde bloedvaatjes in het knobbeltje, maar een rozerood of huidkleurig knobbeltje met soms een schilferkorst erop. Wanneer de korst loslaat, blijft er een slecht genezend zweertje achter. Indien het spinocellulaircarcinoom op tijd wordt behandeld is de prognose gunstig. Voorkeursplaatsen zijn de aan zonblootgestelde delen van het lichaam waaronder het gelaat (berucht zijn het lipcarcinoom en het spinocellulaircarcinoom aan de oorschelp ), de kale schedel , hals, nek , bovenrug, de borst en de ledematen (vooral onderarmen en handruggen). Een bijzondere vorm is gelokaliseerd aan de penis. De oorzaak van het peniscarcinoom is niet duidelijk. Verder kan een het spinocellulaircarcinoom ook optreden aan de tong of elders in het mondslijmvlies.
Melanoom
Melanomen komen steeds vaker voor in Nederland en is de meest gevaarlijkste vorm van huidkanker. Een melanoom ontstaat uit pigmentcellen, deze pigmentcellen heten melanocyten. Een melanoom kan ontstaan op de plek waar een moedervlek zit, maar kan ook ontstaan in een volstrekt gave huid. Meer vrouwen dan mannen krijgen een melanoom . De belangrijkste factor voor het ontstaan van een melanoom is overdadige blootstelling aan zonlicht in de jeugd, vooral wanneer dit leidt tot verbranding van de huid. Genetisch bepaalde risicofactoren voor het krijgen van een melanoom zijn mensen met een licht huidtype (I en II), sproeten en rood haar. Een melanoom kan doorgroeien in de diepere lagen van de huid. Bij vrouwen komen melanomen vaker voor op de benen en bij mannen vooral op de rug. Maar melanomen komen ook voor op armen, in het hoofd-halsgebied en op delen die nooit blootgesteld worden aan de zon zoals voetzolen, handpalmen en slijmvliezen. Soms ontstaat een melanoom in een lymfeklier of in een orgaan, zonder dat er sprake is van een zichtbaar melanoom van de huid. Een melanoom kan ook voorkomen in het slijmvlies van de ogen en binnenin het oog: een oogmelanoom. Een melanoom kan ook voorkomen in de nagel, als u niet kunt verklaren waarom u een blauw/zwarte, bruine of abnormale verkleuring van uw nagel heeft, neem dan altijd contact op met uw huisarts. Neem ook contact op met uw huisarts wanneer een moedervlek ‘onrustig’ wordt zoals verdikt, donkerder of juist lichter of meer gevlekt wordt, een grillige grens krijgt, gaat bloeden, jeukt of pijn doet.
Actinische keratose is een voorstadium van huidkanker en wordt veroorzaakt door overmatige blootstelling aan de zon. Actinisch betekent door de zon veroorzaakt en keratose is verhoorning van de huid. Het wordt gekenmerkt door kleine, ruw aanvoelende verhoornde plekken van de huid. De kleur van de plekken varieert van huidkleurig tot rood en geel-bruin. Actinische keratose heeft de neiging om makkelijk te bloeden, vooral na wrijven en schuren van de huid. Het komt vooral voor bij oudere mannen en vrouwen met een licht huidtype, die lang in de tropen hebben gewoond, recreatief of beroepsmatig veel in de zon zijn geweest. Maar ook op jongere leeftijd wordt actinische keratose al gezien, dit heeft mogelijk te maken met veranderde vrijetijdsbesteding, door zonvakanties en door het gebruik van de zonnebank. Voorkeurslocaties is het gelaat, de (kale) schedel, de onderarmen en de handruggen. De grootte kan wisselen en soms zijn de plekken licht pijnlijk bij aanraking.
Er zijn drie vormen van huidkanker
Basaalcelcarcinoom
Het basaalcelcarcinoom is de minst kwaadaardige vorm van huidkanker . Het ontstaat uit de cellen van de opperhuid en kan overal ontstaan, maar wordt met name gezien in het gezicht en op de (kale) schedel. Ondanks het feit dat het basaalcelcarcinoom langzaam groeit en bijna nooit uitzaait, is het heel belangrijk om het basaalcelcarcinoom te behandelen, anders kan het dieper de huid ingroeien.
Het basaalcelcarcinoom wordt gekenmerkt door een glad, glanzig knobbeltje, soms zijn daarin verwijde bloedvaatjes te zien. Na een tijd ontstaat in het midden een zweertje en daaromheen een rand met een parelachtige glans. Dit zweertje is vaak wat nattig. Het heeft een korstje dat makkelijk open te halen is. Soms valt het korstje eraf. Daarna komt er weer een nieuw korstje op. Het basaalcelcarcinoom kan ook op de romp ontstaan. Het ziet er dan meestal uit als een eczeemplek. Alleen reageert dit niet op een crème of zalf tegen eczeem. Neem altijd contact met uw huisarts op wanneer een plekje niet binnen drie weken geneest.
Spinocellulaircarcinoom
Het spinocellulaircarcinoom (plaveiselcelcarcinoom) groeit sneller dan het basaalcelcarcinoom en kan onbehandeld uitzaaien naar de lymfeknopen. Het komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, met name bij oudere personen vanaf de leeftijd van 60 jaar. In tegenstelling tot het basaalcelcarcinoom, zien we bij een spinocellulaircarcinoom niet de kenmerkende parelachtige glans en de verwijde bloedvaatjes in het knobbeltje, maar een rozerood of huidkleurig knobbeltje met soms een schilferkorst erop. Wanneer de korst loslaat, blijft er een slecht genezend zweertje achter. Indien het spinocellulaircarcinoom op tijd wordt behandeld is de prognose gunstig. Voorkeursplaatsen zijn de aan zonblootgestelde delen van het lichaam waaronder het gelaat (berucht zijn het lipcarcinoom en het spinocellulaircarcinoom aan de oorschelp ), de kale schedel , hals, nek , bovenrug, de borst en de ledematen (vooral onderarmen en handruggen). Een bijzondere vorm is gelokaliseerd aan de penis. De oorzaak van het peniscarcinoom is niet duidelijk. Verder kan een het spinocellulaircarcinoom ook optreden aan de tong of elders in het mondslijmvlies.
Melanoom
Melanomen komen steeds vaker voor in Nederland en is de meest gevaarlijkste vorm van huidkanker. Een melanoom ontstaat uit pigmentcellen, deze pigmentcellen heten melanocyten. Een melanoom kan ontstaan op de plek waar een moedervlek zit, maar kan ook ontstaan in een volstrekt gave huid. Meer vrouwen dan mannen krijgen een melanoom . De belangrijkste factor voor het ontstaan van een melanoom is overdadige blootstelling aan zonlicht in de jeugd, vooral wanneer dit leidt tot verbranding van de huid. Genetisch bepaalde risicofactoren voor het krijgen van een melanoom zijn mensen met een licht huidtype (I en II), sproeten en rood haar. Een melanoom kan doorgroeien in de diepere lagen van de huid. Bij vrouwen komen melanomen vaker voor op de benen en bij mannen vooral op de rug. Maar melanomen komen ook voor op armen, in het hoofd-halsgebied en op delen die nooit blootgesteld worden aan de zon zoals voetzolen, handpalmen en slijmvliezen. Soms ontstaat een melanoom in een lymfeklier of in een orgaan, zonder dat er sprake is van een zichtbaar melanoom van de huid. Een melanoom kan ook voorkomen in het slijmvlies van de ogen en binnenin het oog: een oogmelanoom. Een melanoom kan ook voorkomen in de nagel, als u niet kunt verklaren waarom u een blauw/zwarte, bruine of abnormale verkleuring van uw nagel heeft, neem dan altijd contact op met uw huisarts. Neem ook contact op met uw huisarts wanneer een moedervlek ‘onrustig’ wordt zoals verdikt, donkerder of juist lichter of meer gevlekt wordt, een grillige grens krijgt, gaat bloeden, jeukt of pijn doet.
Adviezen
- Probeer de zon tussen 12.00- en 15.00u te vermijden
- Breng een half uur voor zonblootstelling een zonnebrandmiddel aan in een dikke laag
- Herhaal het aanbrengen elke 2 uur, of vaker na het zwemmen en drogen van de huid en bij sterke transpiratie
- Draag zonbeschermende kleding (hoofddeksels, lange mouwen, UV werende kleding)
- Schaduw, bewolking, een ruit of water beschermt nauwelijks tot niet tegen UV straling
- Vermijd de zonnebank
Advies bij huidkanker
- Zonbescherming, zoals hierboven beschreven
- Instructie tot zelfonderzoek van de huid
Behandeling
Na een operatie van huidkanker kan lymfoedeem optreden en littekens ontstaan die verdikt, pijnlijk en verkleefd kunnen zijn.
Voor meer informatie over de behandeling verwijs ik u naar het kopje oedeemtherapie.