Het lymfesysteem bestaat uit lymfevaten en lymfeknopen en speelt een belangrijke rol bij de huishouding van eiwitten en vocht. Lymfeknopen zijn ongelijk verdeeld in ons lichaam. In de hals, oksels, liezen en buik bevinden zich belangrijke lymfeknopen. Zij reinigen ons lymfevocht, doordat zij schadelijke bacteriën vernietigen en lichaamsvreemde stoffen verwijderen. Nadat de lymfeknopen het vocht gezuiverd hebben, komt het via onze hals terecht in ons bloed.

Lymfoedeem is een ophoping van vocht die in verschillende lichaamsdelen (armen, benen, genitaalgebied, borst en gezicht) kan ontstaan en veroorzaakt wordt door een storing in het lymfesysteem. Wanneer de lymfestroom geblokkeerd wordt, neemt de hoeveelheid vocht toe en ontstaat er een zwelling van het betrokken lichaamsdeel.

Lymfoedeem begint met een gevoel van spanning in de huid. Andere waarneembare klachten zijn tintelingen, strak zwaar gevoel, pijn en vaak is het aangedane gedeelte warmer. Belangrijk is om zelf alert te zijn op deze eerste verschijnselen van lymfoedeem. Hoe eerder de behandeling start, des te beter het resultaat van de behandeling.

Lymfoedeem kan verergeren door extreme kou en extreme warmte. Datzelfde geldt voor verbranding door de zon, insectenbeten, geïnfecteerde wondjes of andere infecties, knellende kleding en overgewicht.

Lymfoedeem kan worden onderverdeeld in een primaire en een secundaire vorm.

Bij primair lymfoedeem zijn de lymfevaten verminderd of in het geheel niet aangelegd. De oorzaak voor het ontstaan van dit oedeem is vaak onbekend.

Secundair lymfoedeem treedt op na een beschadiging van de lymfebanen of het wegnemen van de lymfeknopen als gevolg van de behandeling van borstkanker, gynaecologische kanker en melanomen. Secundair lymfoedeem kan ook door een infectie (wondroos) ontstaan en in het gezicht  na huid-, hals- en hoofdkanker of door een trauma (ongeval) of een cosmetische ingreep.

Het doel van de behandeling is het lymfoedeem en (huid)klachten te verminderen en te voorkomen dat het erger wordt. Er worden verschillende niet-operatieve behandelingsmogelijkheden aangeboden, waaronder de decongestieve lymfatische therapie (DLT) en de litteken-, fascie release therapie. Naast deze therapieën wordt informatie en adviezen gegeven, speelt zelfmanagement een belangrijk rol en wordt u voorzien van de juiste hulpmiddelen. Voor meer informatie over de behandeling verwijs ik u naar het kopje oedeemtherapie.

De behandeling van lymfoedeem bestaat uit twee fasen. De beginfase is er op gericht het voorkomen van progressie en het verminderen van de gevolgen van lymfoedeem. Deze fase bestaat uit: 

• Voorlichting en adviezen
• Manuele lymfedrainage
• Oedeem en fibrosegrepen
• Fascie release grepen
• Compressietherapie
• Lymftaping
• Bewegingsoefeningen
• Aanmeten en voorzien van hulpmiddelen 

De onderhoudsfase is er op gericht om het behandelde resultaat stabiel te houden. In deze fase staat het aanleren van zelfmanagement op de voorgrond. Deze fase bestaat uit: 

• Aanmeten therapeutische elastische kous
• Aanreiken zelfmanagement